Hieronder volgt een gedeelte uit Vaderlandsche Historie, Zesde Deel: Geschiedenis van Henegau door J. David (uitgegeven door Vanlinthout te Leuven, 1857)
Zeventiende hoofdstuk (1427-1436) (pagina's 628-632)
Wat vooraf wordt beschreven: In het begin van 1427 was Jacoba van Beieren enkele Hollandse steden voor zich aan het winnen, o.a. Utrecht, Dordrecht, Delft, Leiden en Rotterdam. Hertog Philips begaf zich daarom vanuit Vlaanderen naar Holland: eerst naar Dordrecht, en vervolgens naar Amersfoort. Deze stad werd belegerd.
De hertog was vergezeld van de heeren van L'Isle-Adam en Bournonville, wien beide hij 't bevel gaf over zyne Vlamingen en Artesiërs, terwyl hy zelf de Pikarden met de overige krygsknechten opleidde. Wat de Hollanders betreft, deze kwamen in menigte toegesneld over Amsterdam, van waer men dan ook de nodige levensmiddelen met zekerheid verkrygen kon, zodanig dat er niets scheen te ontbreken om het voorgestelde doel even spoedig als gelukkig te bereiken.
Maer de uitslag was geheel anders. De Stichtenaers hadden den tyd gehad om eene sterke bende boogschutters in de stad te werpen, die daerenboven omringd was van vesten en brede grachten. Dit zyn, 't is waer, geene onoverkomelijke hinderpalen; doch, het zy dat de hertog mangel had aan grof geschut, of misschien dacht het zou zonder veel omslag wel gaen, hy deed eerlang de grachten met mutsaerd dempen, en ladders aanbrengen om naer boven te klouteren, hetgeen de zynen uitvoerden met zulke onversaegdheid dat er de belegerden bedremmeld van werden, en tot dry mael toe aen 't deinzen raekten, gereed den vyand binnen te laten. De schutters zelf, hoe dapper zy zich ook weerden, konden de aenval de Pikarden niet uitsaen, want deze vochten als leeuwen, het voorbeeld volgend van den hertog die zelf in 't water sprong en streed gelyk een gemeene krygsknecht, terwyl hij tevens links en regts zyne bevelen gaf. Ook waren eindelyk, na vyf uren worstelens, de Burgondiërs zoo goed als overwinnaers, toen op het onverwacht de burgervrouwen met emmers en ketels vol van heet water toegeloopen kwamen, en het ziedende vocht op de bestormers uitstortten, die, verbysterd en als met blindheid geslagen, den aenval staekten. Hierdoor nieuwen moed scheppende dreven die van binnen den vyand, met groot verlies, van hunne vesten. Kort, de onderneming was mislukt; althans zy moest voor het oogenblik onderbroken worden, en uitgesteld tot beter gelegenheid. Zulks voelde de hertog ook; weshalve hy den zelfden dag met zyn leger naer Eemnessen trok, zynde de weg van daer naer Amsterdam onbelemmerd.
Op de Zuider-Zee was het den hertog beter uitgevallen. Daer had Willem van Brederode, een yverig Hoeksgezinde, op bevel van Jakoba eene vloot uitgerust, voornemen zynde geheel West-friesland, te beginnen met de watersteden, tot hare belangen weêr over te halen, om, indien dat gelukte, op nieuw voet in Holland te krijgen. Reeds had hy Texel voor Jakoba gewonnen, en werkte thans om Wieringen insgelyks meê te slepen, toen hy op eens eene vyandlyke vloot zag naderen, die stokken in 't wiel kwam steken. Het was zoo. Amsterdam, Hoorn, Enkhuizen en andere steden die 't met den hertog hielden, ziende waer Brederode heen wou, hadden in tyds een aental gewapende en wel bemande schepen uitgezonden, om de Hoeksgezinden baron op de hielen te zitten en hun den pas af te snyden. Zy vonden hem by Wieringen, hebbende nagenoeg al zyn volk aen land gezet, en wierpen het anker, als ' t ware om hem in te sluiten op eenen grond, waer voorraed ontbrak. Hy moest dus of eerlang honger lyden, of de krygskans wagen, tot welk laatste hy aenstonds besloot, des te gereeder, dat hy meer volk had, en dat by laeg water, als 't was, zyne schepen met platte bodems beter overweg konden dan de hoge vaertuigen des vyands. Hy deed dan ylings zyne manschap aen boord gaen, en de beide vloten werden slaegs. Brederode had ja den wind tegen, doch al de andere omstandigheden waren hem gunstig, zoodat hy met gegronde hoop den aenval begon.
Jammer maer, een deel zyner schepen kwamen niet vooruit: wankel in hunne gezindheid, als 't gaet by burgertwisten, bleven zy van verre het spel nazien om, inden het ding een goede wending kreeg, deel te nemen aen de overwinning, of, in het ander geval, ligter uit de voeten te geraken. Dit was misschien de eenigste oorzaek van Brederodes nederlaag; evenwel hy werd overrompeld, verslagen, zyne mannen aen stukken gehakt, of over boord geworpen, of gevangen genomen, de achterblyvers zowel als de anderen. Kortom, Jakobas zaken gingen by Wieringen geheel verlooren. Vier en tachtig Hoekschen, gekend misschien om hunne hevigheid, werden te Enkhuizen onthalsd; maer men spaerde Brederode uit eerbied voor zynen hoogen adel, als afstammende van de graven zelf van Holland.
De tyding dezer nederlaeg was een donderslag voor vrouw akoba. Zy vreesde nu in 't kort binnen Gouda zelf belegerd te worden, en daer zou het inderdaed toe gekomen zyn, ware de winter niet aenstaende en hertog Philips niet elders geroepen geweest. Doch 't was slechts een uitstel. Zonder de minste achterdocht voor de toekomst, liet de vorst het bevel aen den heer van L'Isle-Adam en verreisde naer Burgondië, met het inzigt van eerlang weêr naer Holland te komen, en daer het volgend jaer een eind aen de worsteling te maken.
| |
|
Stadsrechten voor Wieringen
