Wieringen heeft zijn huidige vorm gekregen tijdens de voorlaatste ijstijd (zie kader). Het heuvelachtige landschap is in deze tijd gevormd. Het zijn stuwwallen die zijn voortgeduwd door gletsjers. Herinneringen aan die tijd zijn in de tuinen van de meeste Wieringse huizen en boerderijen te vinden in de vorm van zwerfkeien. Deze werden tijdens de ijstijd voor en onder de gletsjers meegenomen. Dat die zwerfkeien uit Zweden en Finland komen en soms al meer dan 3 miljard jaar oud zijn, is iets wat de meeste mensen niet beseffen als ze naar die stenen kijken. De bekendste zwerfkei staat aan de rand van een weiland te Westerklief, een buurtschap ten zuidwesten van Hippolytushoef, en is zo'n 2 meter hoog (als we het deel in de grond mee rekenen!). De grootste zwerfkei van Wieringen ligt op het erf van een boerderij aan de Hopperweg, net buiten Hippolytushoef, met de toepasselijke naam "De Zwerfkei". De maximale lengte van deze steen bedraagt 222 cm; het gewicht ligt rond de 4500 kilo. De steen is gevonden in het zuidelijk deel van de Hippolytushoever koog.

Tijdens de laatste ijstijd, het Weichselien, verschijnt de moderne mens voor het eerst in deze contreien. Wanneer deze eerste moderne mensen Wieringen of omgeving bereikten is niet bekend, maar aangenomen kan worden dat de bewoningsgeschiedenis zeer ver teruggaat. De vondst van een primitief stenen gereedschap nabij Hippolytushoef suggereert dat de vroegste bewoning van Wieringen maar liefst 70.000 jaar geleden was! Wanneer deze vondst authentiek is betekent het dat mogelijk zelfs Homo Sapiens Neandertalensis (de Neandertaler) hier kan hebben rondgelopen.

Op zich is het logisch dat er niet al te veel vondsten zijn die herinneren aan de eerste bewoners, maar dat ze hier zijn geweest is wel haast zeker. De mensen van deze vroege culturen lieten weinig materiele resten achter en bovendien zijn de meeste woongebieden uit de late steentijd, bronstijd en ijzertijd (voor het merendeel op de strandwallen die westelijk van de huidige kustlijn lagen) in de loop der tijd voor korte of langere tijd door de zee overspoeld. Rond 2000 voor Chr. zijn de omstandigheden in Noord-Holland dusdanig slecht dat bewoning bijna overal onmogelijk is geworden. Alleen hoger gelegen gebieden zoals Wieringen en delen van de huidige Wieringermeer blijven bewoonbaar.

Er is dus een hogere kans op het vinden van prehistorische overblijfselen op Wieringen dan in de rest van de kop van Noord-Holland. Het betekent echter niet dat je zomaar overal vuistbijlen etc. vindt. Het blijven toevalstreffers. De meest spectaculaire vondst in dit opzicht is een aantal jaren geleden nabij Slootdorp in de Wieringermeer gedaan. Men heeft daar een jachtkamp uit de steentijd opgegraven. Uit de vondsten heeft men kunnen afleiden dat hier een groep mensen heeft gebivakkeerd die tot de trechterbekercultuur (beter bekend als de hunebedbouwers) behoorde.
Het museum voor regionale geologie en archeologie “Het huis van de Aarde” in Den Oever, heeft een leuke vaste tentoonstelling over de ontstaansgeschiedenis van Wieringen. Op de website van het museum worden de prehistorische bodemvondsten uitvoeriger behandeld.