menu
Aan het eind van de 8e eeuw was het grootste deel van Europa verenigd in het Frankische rijk van Karel de Grote. In deze Karolingische of Frankische tijd stond het gehele kustgebied tussen het Zwin (bij Sluis in Zeeuws-Vlaanderen) en de Weser (Bremen) bekend als Frisia oftewel Friesland. Dit was geen centraal bestuurd koninkrijk, maar meer een regio waar de bewoners een zelfde cultuur en taal deelden. Frisia kende zijn glorietijd in de 7e en 8e eeuw. Het Frankisch-Merovingische rijk verslaat in 689 voor de eerste maal de legendarische Friese koning Redbad (Radboud). Redbad blijft zich tot zijn dood in 719 verzetten, maar de feitelijke macht is dan al in Frankische handen. In 734, nadat Karel Martel de Friezen definitief had verslagen, werd Frisia bij het Frankische rijk gevoegd. De Franken verdeelden het gebied in drie stukken: Oost-Friesland tussen Lauwers en Weser, Midden-Friesland tussen Vlie en Lauwers en West-Friesland - alles ten westen van het Vlie (de zeearm die de verbinding met steden als Dorestad mogelijk maakte).
Rond 850 was het grootste deel van het huidige Noord-Holland een laagveengebied. De kustlijn liep volledig anders dan tegenwoordig, wat op het kaartje hiernaast te zien is. Wieringen was in die tijd van groot strategisch belang, aangezien het een van de weinige hooggelegen plaatsen was langs de route naar Dorestad.

Noord-Holland maakte dus deel uit van Frisia, het land van de Friezen. Wieringen lag redelijk centraal in dit gebied. Vanwege de drassige bodem woonden er maar weinig mensen in wat nu Noord-Holland is. De enige bewoning was in de kuststrook van Kennemerland (Egmond en omstreken), rond Medemblik, de oudste stad van de streek en op Texel en Wieringen, waarschijnlijk niet meer dan 3000 mensen waarvan een kwart in de streek Wieringen. Zowel Texel en Wieringen waren een stuk groter dan tegenwoordig en bevatten grote stukken laagland die nu in de Waddenzee zijn verdwenen. Naar het schijnt moet het in die tijd mogelijk zijn geweest om van Texel naar Wieringen te lopen. Medemblik daarentegen was vanuit Wieringen nagenoeg onbereikbaar over land.

Vanuit dit oogpunt is het niet zo vreemd om je voor te stellen dat als de de Vikingen een kolonie wilden vestigen in Frisia, er wellicht een Vikingnederzetting op Wieringen is geweest.

Vanaf ca. 900 breidt de bewoning van Noord-Holland zich uit. Grote stukken veengebied worden ontgonnen en er ontstaan meer nederzettingen. Door de ontginning klinkt de veenbodem in, en zakt deze langzaam. In de late Middeleeuwen verdwijnt het grootste deel van Noord-Holland onder water. Op de plaats waar nu het IJsselmeer is ontstaat eerst een klein meertje, het Flevomeer of Almere, die in de loop van de eeuwen uitgroeit tot een binnenzee, de Zuiderzee.
Wieringen, de aloude keileembult te midden van veengebieden, verliest een groot deel van haar grondgebied en wordt langzaam een eiland. De veranderende geografische situatie zorgt er verder voor dat Wieringen niet langer strategisch gelegen is. Wieringen zal vele eeuwen een onbeduidende uithoek zijn en al snel is er bijna niets meer dat herinnert aan de vroegere grandeur.

Van Friesland naar Holland

West Friesland bevatte aan het begin van de middeleeuwen dus het gehele kustgebied van Noord-Holland tot Zeeland. In de loop der tijd namen de graven van Holland steeds meer gebied in bezit, en in de twaalfde eeuw worden onder West-Friesland alleen nog de onafhankelijk gebleven gouwen (zoiets als provincies) Westflinge, Texla en Wiron verstaan, allen grenzend aan het Vlie. Westflinge is ongeveer het gebied tussen de omringdijk, het huidige West-Friesland dus.
De gehele 12e en 13e eeuw doen de Hollandse graven verwoede pogingen om de Westfriezen te onderwerpen. Pas als de Westfriezen ernstig te lijden hebben onder de stormvloeden die de streek tijdens de late 13e eeuw teisteren ziet graaf Floris V zijn kans schoon en weet hij de Westfriezen, dus ook Wieringen, te onderwerpen.

De graaf van Holland verleent Wieringen in 1432 stadsrechten. Wieringen was natuurlijk helemaal geen stad, maar de stadsrechten hielden onder andere in dat er jaarmarkten e.d. georganiseerd mochten worden. Het fameuze wandbord in de Hippolytuskerk, dat beweert dat de kerk in 866 door de Hollandse graaf Dirk de 1e is gebouwd en vervolgens door de Heidensche Noormannen is ontwijd, in 986 door Dirk de 2e (N.B. volgens de gangbare theorie de zoon van de Dirk de 1e, zo niet dan in ieder geval zijn kleinzoon!) is gerestaureerd is dan ook zonder twijfel een verzinsel, bedoeld om de Hollandse claim op Wieringen met terugwerkende kracht meer waarde te geven.


Nederland in de Karolingische tijd (ca. 800)


14e eeuws zegel van Wieringen. Dit zegel toont een koggeschip en niet de bekende rotganzen. Zie ook de pagina over het wapen van Wieringen.

    Wieringen als deel van het Frankische rijk

© Pagowirense.nl 1997-2003
naar begin van pagina
Kixtart.nl ||| start / English | geschiedenis | legendes | oude foto's | dorpen | volkslied | links | zoeken