menu
Wieringen is oorspronkelijk een deel van Friesland, samen met Texel en het gebied tussen ruwweg Enkhuizen en Alkmaar staat het bekend als West-Friesland. In de 13e eeuw komt het graafschap Holland opzetten en langzaam maar zeker groeit het territorium naar het noorden. Eerst is Holland alleen de streek rond Leiden. Er ontstaat een soort van guerilla-oorlog waarbij de West-Friezen zich verzetten tegen de Hollanders. Men wilde maar al te graag de vrolijk-anarchistische warboel die Friesland was houden en voelde niks voor de centrale staat (met belastingen en veel rare regels, yuk!).
Al in 1184 worden Texel en Wieringen onderworpen door graaf Floris III na een aantal heuse oorlogen (waarom weten we niks over de Hollands-Wieringse oorlogen?) maar echt vast hebben de graven van Holland het gebied nog niet in handen. De komende 100 jaar moeten ze continu uitrukken om de opstandige West-Friezen te onderwerpen. Willem II sneuvelt in 1256 in de slag bij Hoogwoud. Floris V weet uiteindelijk de West-Friezen definitief te verslaan, maar dat lukt hem eigenlijk meer toevallig doordat de West-Friezen worden getroffen door ernstige dijkdoorbraken en overstromingen.

Wieringen is de eerste van de West-Friese gouwen die wordt onderworpen door Floris V in 1284. In 1289 volgen de andere (Texel en het 'echte' West-Friesland). Vanaf dit moment is West-Friesland definitief een deel van Holland. Het blijft echter lang een bestuurlijke puinhoop. De vrije West-Friezen (iedere Fries had een vorm van stemrecht bij rechtzittingen etc.) erkennen het nieuwe gezag en de van buiten komende bestuurders niet en dwarsbomen het bestuur. Er wordt belastinggeld verduisterd, er is veel corruptie etc. kortom, West-Friesland was een middeleeuwse bananenrepubliek. De belasting was voor een deel bedoeld om de dijken van te onderhouden, wat dus niet gebeurde.

Maar goed, na een hoop gesteggel geeft de graaf van Holland toe: ze zoeken het in West-Friesland maar zelf uit. Eerst krijgt Medemblik stadsrecht (in 1289 - terwijl het trouwens al in de 9e eeuw een stad van betekenis is), vervolgens Enkhuizen en Hoorn. Omdat dit na een tijdje weer voor scheve gezichten zorgde in de rest van de regio zat er niks anders op dan de rest van West-Friesland stukje bij beetje ook stadsrechten te verlenen. Zo kon de graaf zijn reputatie enigszins herstellen en het had nog als bijkomend voordeel dat een van de belangrijkste privileges van stadsrechten de eigen rechtspraak door de schout en schepenen van de "stad" was. Dus daar hoefde hij zich ook niet meer druk over te maken. En zo kreeg Wieringen op 10 augustus 1432 stadsrecht van gravin-weduwe Margarita (de vrouw van Willem VI en de moeder van Jacoba van Beieren, die uiteindelijk Holland door een aantal huwelijken koppelde aan Bourgondië). Wieringen was in de 15e eeuw al behoorlijk geïsoleerd en onbeduidend: het was het laatste gebied in noordelijk Holland dat stadsrechten kreeg.
Overigens waren er ook plaatsen die geen stadsrechten kregen, bijv. de meeste kustnederzettingen: Huisduinen, Callinghe (Callantsoog), Petten.

Stadsrechten in Noord-Holland
Plaats verleend in
Haarlem 1245
Alkmaar 1254
Medemblik 1289
Muiden 1296
Beverwijk 1298
Amsterdam 1300
Enkhuizen 1355
Monnikendam 1355
Naarden 1355
Weesp 1355
Edam 1357
Hoorn 1357
Broek 1364
Schellinkhout 1402
Purmerend 1410
Abbekerk 1414
Hem 1414
Hoogwoud 1414
Spanbroek 1414
Westwoud 1414
Wognum 1414
Barsingerhorn 1415
Langedijk 1415
Niedorp 1415
Schagen 1415
Texel 1415
Winkel 1415
Wieringen 1432
Zaandam 1811

1427: slag bij Wieringen    

© Pagowirense.nl 1997-2003
naar begin van pagina
Kixtart.nl ||| start / English | geschiedenis | legendes | oude foto's | dorpen | volkslied | links | zoeken